Кыргыз Республикасынын санариптик өнүктүрүү министрлигине караштуу «Түндүк» мамлекеттик мекемесинин ишмердүүлүгү боюнча 2023-жылга карата отчету

«Түндүк» Ведомстволор аралык электрондук өз ара аракеттенүү системасы («Түндүк» ВЭӨС) мамлекеттик органдар менен коммерциялык уюмдардын ортосунда электрондук форматта маалыматтарды алмашууну камсыз кылат, анда ар бир транзакцияга квалификациялуу электрондук кол тамга коюлат.

Мамлекеттик органдар менен коммерциялык уюмдардын ортосунда «Түндүк» системасынын маалыматтарды алмашуунун санариптик платформасы аркылуу 1 миллиард 313 миллион транзакция жүргүзүлгөн, ошондой эле буга чейин 1165 сервис жана 352 маалымат системасы катталган.
2022-жылдан 2023-жылга чейин «Түндүк» ВЭӨС боюнча маалымат алмашуунун салыштырма таблицасы:

Электрондук форматтагы мамлекеттик жана муниципалдык кызмат көрсөтүүлөр керектөөчүлөр үчүн ыңгайлуу болгон Электрондук кызмат көрсөтүүлөрдүн мамлекеттик порталы (мындан ары – ЭКМП) аркылуу көрсөтүлөт, бул портал жогорку социалдык мааниге ээ, анткени санариптик документтер, электрондук кызмат көрсөтүүлөр жарандардын жашоосун кыйла жеңилдетет.
Кыргыз Республикасынын жарандары үйүнөн чыкпай туруп, дүйнөнүн кайсы бурчунда болбосун, санариптик форматтагы маалымкаттарды, документтерди заматта ала алышат жана менчигинин түрүнө карабастан каалаган уюмга көрсөтө алышат, ошону менен жарандын чиновниктер менен өз ара аракеттешүүсү жокко чыгарылат жана коррупциялык механизмдер жокко чыгарылат.
2023-жылы портал жана «Tunduk» мобилдик тиркемеси аркылуу онлайн режиминде 8 миллионго жакын кызмат көрсөтүлдү. Мамлекеттик порталдын жана мобилдик тиркеменин колдонуучуларынын саны 1 миллионго жетет.
Кыргыз Республикасынын жарандары кызматтарды онлайн алуу менен убакытты жана акча каражаттарын үнөмдөйт.
2022-жылдан 2023-жылга чейин ЭКМП колдонуучуларынын салыштырма таблицасы:

ЭКМП карата төмөнкү иш-чаралар жүргүзүлдү:
• 37 мамлекеттик кызмат көрсөтүлдү;
• Саламаттык сактоо министрлиги менен биргеликте жарандардын жана алардын балдарынын ден соолугунун санариптик профили ишке киргизилди;
• Электрондук кызмат көрсөтүүлөрдүн мамлекеттик порталы аркылуу туулгандыкты мамлекеттик каттоого арызды жана туулгандыгы тууралуу күбөлүктү алууну онлайн режиминде тапшыруу боюнча пилоттук долбоор ийгиликтүү аяктады. Бул кызматка төмөнкү кызматтар бириктирилген:
– туулгандыгын каттоо;
– туулгандыгы тууралуу күбөлүк берүү;
– балаган сүйүнчү бир жолку төлөмгө арыз берүү;
– туулгандыгы тууралуу күбөлүктү жеткирүү.
• «Өлгөндүктү мамлекеттик каттоо (өлгөндүгү тууралуу күбөлүк)» суперсервиси кошулду – бул кызматтын жардамы менен Кыргыз Республикасы боюнча мамлекеттик каттоого жана өлгөндүгү тууралуу күбөлүк алууга арыз берүүгө болот;
• «Optima24», «Finca», «Bakai24», «О Деньги!», «Halyk» төлөм инструменттери аркылуу QR-код менен накталай эмес төлөмдөр жана «Megapay», «MBANK» төлөм инструменттеринин жардамы менен мамлекеттик кызмат көрсөтүүлөр үчүн төлөм жүргүзүүнүн тиксиз ыкмасы киргизилген

«Tunduk» мобилдик тиркемеси смартфон аркылуу мамлекеттик кызматтарды алууга мүмкүндүк берген электрондук кызмат көрсөтүүлөрдүн мамлекеттик порталынын компоненти болуп саналат.
Кыргыз Республикасынын Президентинин 2021-жылдын 8-февралындагы № 27 Жарлыгына жана Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин «Кыргыз Республикасынын Өкмөтүнүн айрым чечимдерине өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө» токтомуна ылайык «Кыргыз Республикасынын аймагында санариптик документтерди колдонуу» 2022-жылдын 18-ноябрындагы № 637 мыйзамдуу мааниге ээ деп таанылган санариптик документтер.

Буга байланыштуу Электрондук кызмат көрсөтүүлөр мамлекеттик порталынын мобилдик тиркемесинде төмөнкү санариптик документтер ишке ашырылган:
– Идентификациялык карта (ID-карта);
– Айдоочулук күбөлүк;
– ТК каттоо күбөлүгү;
– Туулгандыгы тууралуу күбөлүк;
– Никелешүү тууралуу күбөлүк;
– Никени бузуу тууралуу күбөлүк;
– Пенсиялык күбөлүк.
Ушуга байланыштуу Кыргыз Республикасынын жарандары, санариптик документти документтин кагаз түрүндөгү версиясындай колдонууга жана аны мамлекеттик органдарга, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына, кызмат адамдарына, юридикалык жана жеке жактарга көрсөтүүгө мүмкүндүк берди.

2022-жылдан 2023-жылга чейин мобилдик тиркемени колдонуучулардын санынын салыштырма таблицасы:

«Tunduk» мобилдик тиркемесинде төмөнкү иш-чаралар жүргүзүлдү:
● «Megapay» жана «MBANK» төлөм инструменттеринин жардамы менен мамлекеттик кызмат көрсөтүүлөр үчүн төлөм жүргүзүүнүн үзгүлтүксүз ыкмасы киргизилди;
● Онлайн булуттук электрондук кол тамганы алуу ийгиликтүү ишке киргизилди;
● Транспорт каражаттарын онлайн кайра каттоо ийгиликтүү ишке киргизилди;
● Жарандардын жана алардын балдарынын ден соолугунун санариптик профили ийгиликтүү ишке киргизилди;
● Кол менен жана Коопсуз шаар системасында жазылган айыптарды текшерүү, ошондой эле мобилдик тиркеме аркылуу төлөө мүмкүнчүлүгү ийгиликтүү ишке кирди;
● Мобилдик тиркеменин башкы бетинде соттук аткаруучулардын линиясы боюнча карыздардын бар экендигин текшерүү ийгиликтүү ишке киргизилди;
● Электрондук билдирүүлөрдүн мамлекеттик тутуму аркылуу мамлекеттик органдарга кайрылууларды жөнөтүү ийгиликтүү ишке киргизилди.
Ошондой эле 2023-жыл үчүн «Түндүк» ММнин кызматкерлери тарабынан мамлекеттик, муниципалдык органдар жана жеке уюмдар үчүн «Түндүк» ММнин маалымат системаларын пайдалануу жана санариптик документтерди көрсөтүү боюнча окуулар өткөрүлгөн, окутулгандардын жалпы саны 2133 адамдан ашыкты түзөт.

Бирдиктүү идентификациялоо системасы (БИС) маалыматка санкцияланган жеткиликтүүлүктү камсыз кылуу үчүн мамлекеттик органдардын жана ведомстволордун, ошондой эле мамлекеттик эмес уюмдардын электрондук порталдарынын пайдалануучуларын идентификациялоо үчүн арналган.
БИС мамлекеттик кызмат порталдарына жарандар үчүн бирдиктүү кирүү чекитинин ролун аткарат, башкача айтканда, жарандын же кызмат адамынын ар кандай маалымат тутумдарына өзүнчө авторизациясын жокко чыгарат.
БИС негизги мамлекеттик маалымат тутумдарында колдонуучуларды туура аныктоо жана аутентификациялоо үчүн жооп берет, мисалы:
– Электрондук кызмат көрсөтүүлөрдүн мамлекеттик порталы
– «Түндүк» мобилдик тиркеме
– КР Мамлекеттик салык кызматынын маалыматтык системалары
– КР Социалдык фондунун маалыматтык тутумдары
ошондой эле банктардын MBANK, KICB, Bakai мобилдик тиркемелеринде ж.б.
2022-жылдан 2023-жылга чейин БИС колдонуучулардын санынын салыштырма таблицасы:

БИСде колдонуучуларды идентификациялоонун 3 түрү ишке ашырылды:
– Булуттук электрондук кол тамга менен идентификациялоо;
– QR-коду менен идентификациялоо;
– e-ID менен идентификациялоо жетти.
Ошондой эле БИСнда төмөнкү иш-чаралар жүргүзүлдү:
● QR-код менен авторизациялоо мүмкүнчүлүгү кошулду;
● Булуттук электрондук кол тамга менен электрондук почтаны БИС аркылуу өзгөртүү мүмкүнчүлүгү кошулду;
● БИС жардамы менен салык төлөөчүнүн кабинетине авторизация ишке ашырылды;
● Булуттук электрондук кол тамганы алууда жарандарды автоматтык БИС каттоо ишке ашырылды;
● БИС дизайнын масштабдуу жаңылоо ишке ашырылды, системага заманбап көрүнүш берилди жана анын колдонуучулары үчүн бардык ыңгайлуулуктар түзүлдү.
БИС колдонуу боюнча нускамалар иштелип чыккан жана жайгаштырылган.
БИС юридикалык жактар жана банктар көбүрөөк кошула баштаганын белгилей кетүү керек.

Электрондук билдирүүлөрдүн мамлекеттик тутуму (ЭБМС) жарандардын жана юридикалык жактардын мамлекеттик органдарга, жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарына жана кызмат адамдарына кайрылуу мүмкүнчүлүгүн камсыз кылуу үчүн түзүлгөн.
Электрондук билдирүүлөрдүн мамлекеттик тутуму ЭКМП, ведомстволор аралык электрондук өз ара аракеттенүү «Түндүк» системасы, БИС жана башка маалыматтык системалар менен иштейт.
ЭБМС электрондук документ жүгүртүү шлюзу менен интеграциялоо боюнча иштер ийгиликтүү жүргүзүлдү. Эми жарандар ЭБМС жана «Tunduk» мобилдик тиркемеси аркылуу кайрылганда кайрылуу автоматтык түрдө мамлекеттик органдын документ жүгүртүү системасына келип түшөт.

2022-жылдан 2023-жылга чейин жөнөтүлгөн кайрылуулардын санынын салыштырма таблицасы:

«Электрондук башкаруунун мамлекеттик инфраструктурасынын реестри жана Базалык мамлекеттик маалыматтык ресурстардын реестри» маалыматтык системалары маалыматтык система Кыргыз Республикасынын мамлекеттик органдарында жана жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдарында катталган бардык автоматташтырылган маалыматтык системалардын, программалык камсыздоонун, аппараттык камсыздоонун жана маалыматтык реестрлердин реестрин эсепке алууну камсыз кылуучу технологиялык жана уюштуруучулук чөйрөнү билдирет.
Электрондук башкаруунун мамлекеттик инфраструктурасын (мындан ары – ЭБМИ) жана Базалык мамлекеттик маалыматтык ресурстарды (мындан ары – БММР) пайдалануучулары болуп Кыргыз Республикасынын мамлекеттик органдары, маалыматтык ресурстарды каттоочу жана маалыматты керектөөчү катары жергиликтүү өз алдынча башкаруу органдары саналат. Юридикалык жана жеке жактар ЭБМИ жана БММРде жайгаштырылган маалыматты керектөөчү катары пайдалана алышат.
Реестрлерде төмөнкүлөр катталган:
● 105 мамлекеттик органдары
● 6 маалымат иштетүү борборлору
● 116 базалык мамлекеттик маалыматтык ресурстардын реестрлери
● 592 программалык-техникалык комплекстер жана каражаттар
● 36 программалык камсыздоо

Мамлекеттик кызмат көрсөтүүлөрдү банктардын тиркемесине жайгаштыруу
2023-жылдын 28-августундагы Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин №430 токтому менен бекитилген Юридикалык жактардын мобилдик тиркемелери аркылуу мамлекеттик жана муниципалдык кызматтарды, сервистерди жана санариптик документтерди берүү» боюнча пилоттук долбоор ийгиликтүү ишке киргизилди.
Бүгүнкү күндө долбоор ээси ЖЧК «Кыргызмобайлкомпани» жана ААК «Коммерциялык банк Кыргызстан» ээ болгон MegaPay жана Mbank мобилдик тиркемелеринде ийгиликтүү ишке ашырылды.
Мамлекеттик кызматтарды жана санариптик документтерди өздөрүнүн мобилдик тиркемелеринде жайгаштыруу үчүн төмөнкү юридикалык жактарга жеткиликтүүлүк берилген:
– «Банк Компаньон» ЖАК;
– «KICB» ЖАК;
– «Бакай Банк» ААК;
– «Финка Банк»ЖАК;
– «Банктар аралык процессинг борбору» ЖАК;
– «Грин Телеком Сервис» ЖЧК.

«Курултай» системасы
Кыргыз Республикасынын Президентинин Администрациясы – Кыргыз Республикасынын Президентинин Администрациясынын санариптештирүү боюнча бөлүмүнүн башчысы А. Ч.Буржуевдин Кыргыз Республикасынын Президенти С. Н. Жапаров тарабынан 2023-жылдын 3-октябрында №27-9954 бекитилген биринчи Элдик Курултайынын иш-чаралар планын аткаруу боюнча тапшырмасына ылайык, Кыргыз Республикасынын санариптик өнүктүрүү министрлигине 2023-жылдын 31-октябрына чейин 2023-жылдагы Элдик Курултай үчүн делегаттарды, суроолорду жана жоопторду онлайн режиминде эсепке алуу системасын иштеп чыгуу жана ишке киргизүүнү жүзөгө ашыруу тапшырылган.
Жогоруда белгиленген тапшырманы аткарууда «Түндүк» ММ делегаттарды, суроо-жоопторду эсепке алуу системасын ийгиликтүү иштеп чыгып, 697делегатты каттады.
«Курултай» системасы -бул колдонуучуларга делегаттардын суроолорун жана жоопторун көрүүгө, тандоого жана көзөмөлдөөгө мүмкүндүк берген веб-сайт. Система делегаттарды көрсөтүү жана издөө үчүн Кыргызстандын интерактивдүү географиялык картасын, делегаттардын региону, курагы, жынысы, билими, адистиги жана окумуштуулук даражалары боюнча статистикасын, ошондой эле элдик курултайга катышкан делегаттардын суроолорунун аткарылышына мониторинг жүргүзүүнү камсыз кылат.