Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2024-жылдын 27-мартындагы № 139 токтому менен бекитилген Маалыматтарды берүү боюнча кызмат көрсөтүү эрежелерине өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө билдирүү

БИЛДИРҮҮ

Кыргыз Республикасынын Министрлер Кабинетинин 2024-жылдын 27-мартындагы № 139 токтому менен бекитилген Маалыматтарды берүү боюнча кызмат көрсөтүү эрежелерине өзгөртүүлөрдү киргизүү жөнүндө

Кыргыз Республикасынын Санариптик өнүктүрүү министрлиги укуктук жөнгө салууну талкуулоонун башталышы жана кызыкдар жактардын сунуштарын чогултуу жөнүндө билдирет.

Сунушталган жөнгө салуу чечүүгө багытталган көйгөйлөрдүн сыпаттамасы (мүмкүн болсо тиешелүү сандык жана сапаттык көрсөткүчтөрдү келтирүү):

Электрондук далилдер укук коргоо органдарына тез жана ыкчам жардам көрсөтүү менен заманбап кылмыш иликтөөлөрүндө негизги ролду ойнойт. Мобилдик жана интернет провайдерлери сыяктуу операторлор бул процессте маанилүү ролду ойношот, бул баалуу маалыматка жетүү мүмкүнчүлүгүн берет.

Биринчи кезекте уюлдук операторлор абоненттин жайгашкан жерин белгилүү бир убакытта көрсөтө алышат, бул алардын кылмыш болгон жерде болушун же андан алыстыгын аныктоого жардам берет. Бул айрыкча уурдоо же өзгөчө кырдаалдар сыяктуу өзгөчө учурларда маанилүү.

Мындан тышкары чалуулар жана билдирүүлөр тарыхы кылмыш ишин иликтөөдө негизги далил боло алат. Чалуу жана тексттик метадайындар аркылуу шектүү же аны байланышкан адамдардын ортосунда байланыш үлгүлөрүн орнотууга болот. Бул маалыматтар укук коргоо органдарына окуялардын тизмегин калыбына келтирүүгө жана кылмыштын себептерин аныктоого жардам берет.

Мындан тышкары интернет провайдерлер кирген веб-сайттар, электрондук почта, ошондой эле кылмыш ишине байланыштуу башка санариптик издер жөнүндө маалымат бере алышат. Бул маалыматтар кылмышка тиешеси бар деген божомолдорду ырастап же четке кагып, тергөө үчүн кошумча далилдерди бере алат.

Натыййжада операторлордун укук коргоо органдары менен кызматташуусу санариптик доордо кылмыштарды ийгиликтүү иликтөө үчүн абдан маанилүү. Электрондук далилдерге жетүүнү камсыз кылуу кылмыштардын бетин ачууну тездетүүгө жана сотто күчтүү жана ынанымдуу аргументтер аркылуу адилеттүүлүктү камсыз кылууга мүмкүндүк берет.

Сунушталган жөнгө салуунун максатын (мүмкүн болсо тиешелүү сандык жана сапаттык көрсөткүчтөрдү келтирүү) жана көйгөйлөрдү чечүү ыкмасын сыпаттоо:

Эрежелер маалыматтарды берүү кызматтары жөнүндө маалыматтарды, ошондой эле кирүүчү жана чыгуучу байланыш окуяларын (log-файлдар) жазууну регламенттелген ченем менен толукталат, тактап айтканда:

– белгилүү бир убакыт ичинде абонентти IP дарегине байлаштыруу;

– каттоо мезгилинин башталышы (сеанс, datetime);

– каттоо мезгилинин аякташы (сеанс, datetime);

– IP дарек булагы (Srcip);

– порт булагы (Srport);

– IP дарегин алуучу (dstip);

– порт алуучу (dstport);

– пакеттердин саны (packet number);

– байт саны (bytes number);

– Protocol;

– DNS-address;

– IP дарегинин орнотмо маалыматтары (аты-жөнү, кошуу дареги, тариф, тел. ж. б.);

– акыркы түзүлүштүн мас дареги;

– Netflow протоколу боюнча,

маалымат оператору тарабынан маалымат кызматтарын алган учурдан тартып кеминде 3 жыл сакталат.

Мындай толуктоо абонентке кошулган учурдан тартып үч жыл аралыгында ар кандай учурда кириш жана чыгыш байланыш боюнча окуялардын жазууларын чыгарып алууга мүмкүндүк берет.

Сунушталган жөнгө салуунун күтүлүүчү пайдасын жана артыкчылыктарын баалоо (мүмкүн болсо тиешелүү сандык жана сапаттык көрсөткүчтөрдү келтирүү):

Журнал файлдарынын сактоо мөөнөтүн үч жылга чейин көбөйтүү укук коргоо органдарынын кылмыштарды аныктоо жана иликтөө мүмкүнчүлүктөрүн кыйла кеңейтет. Электрондук издер, мисалы, чалуулар тарыхы, тексттер жана жайгашкан жер жөнүндө маалыматтар кылмыш иштеринде маанилүү далил болушу мүмкүн.

Маалыматтарды узак сактоо укук коргоо органдарына террористтик актылар же экстремисттик иш-аракеттер сыяктуу коомдук коопсуздук коркунучтарына тезирээк жана натыйжалуу жооп берүүгө мүмкүндүк берет. Бул ошондой эле кылмыштардын алдын алуу мүмкүнчүлүгүн түзүү менен кылмыштуулуктун алдын алууга жардам берет.

Мүмкүн болуучу жагымсыз кесепеттерди баалоо (мүмкүн болсо тиешелүү сандык жана сапаттык көрсөткүчтөрдү келтирүү):

Маалыматтарды сактоо мөөнөтүн узартуу купуялуулукту бузуу жана жарандардын жеке маалыматтарына мыйзамсыз жетүү коркунучун жогорулатат. Бул катуу коопсуздук чараларын жана маалыматтарга жетүүнү көзөмөлдөөнү талап кылат. Узак мөөнөттүү маалыматтарды коопсуз жана натыйжалуу сактоону камсыз кылуу үчүн операторлор инфратүзүмгө жана технологияга кошумча инвестицияларды талап кылышы мүмкүн. Маалыматтарды сактоонун узак мөөнөтүн киргизүү жарандардын укуктарын жана кызыкчылыктарын коргоо жана мыйзамдардын сакталышын камсыз кылуу үчүн так мыйзамдык жөнгө салууну талап кылат.

Сунушталган жөнгө салуунун адресаттарынын – ишкердик субъекттеринин санына мүнөздөмө жана баа берүү:

Уюлдук операторлор жүздөгөн миңдеген абоненттерге ээ болушу мүмкүн, ал эми интернет провайдерлери миңдеген үй чарбаларын жана компанияларды тейлей алышат. Бул укук коргоо органдарына маалыматтарды берүү адамдардын жана уюмдардын көп санына таасир этиши мүмкүн дегенди билдирет.

Байланыш жана маалымат операторлору бизнес жана керектөөчүлөр үчүн негизги кызматтарды көрсөтүү менен экономикада маанилүү ролду ойношот. Маалыматтарды сактоо жана берүү боюнча жөнгө салуу алардын операциялык чыгымдарына жана инвестициялык чечимдерине таасир этиши мүмкүн.

Маалыматтарды берүү боюнча суроо-талаптарды иштеп чыгуу олуттуу техникалык ресурстарды жана атайын билимди талап кылат. Ишкердик субъекттеринде кардарлардын маалыматтарын коргоо жана коопсуздугун камсыз кылуу үчүн тиешелүү системалар жана процесстер болушу керек.

Сунушталган жөнгө салуунун аны киргизүү менен байланышкан кошумча чыгымдарын жана потенциалдуу адресаттарынын пайдасын болжолдуу баалоо:

Маалыматтарды берүү тармагынын операторлору тарабынан абоненттин кириш жана чыгыш байланыш сеанстары боюнча маалыматтарды жана окуялардын жазууларын сактоо менен байланышкан белгилүү бир финансылык чыгымдар талап кылынат, аны маалымат берүү оператору 3 жылдан кем эмес сактоого тийиш.  Чыгымдардын наркы маалымат операторлору тейлеген жана керектелген трафиктин санына түздөн-түз байланыштуу болот.

Сунушталган жөнгө салууну киргизүү менен байланышкан республикалык/жергиликтүү бюджеттин чыгымдарын жана пайдасын болжолдуу баалоо:

Бул токтомдун долбоорун кабыл алуу мамлекеттик бюджеттен кошумча финансылык чыгымдарга алып келбейт.

Билдирүүгө төмөнкүлөр тиркелет:

Коомдук консультациялардын катышуучулары үчүн суроолордун тизмеси:

– аталган маселелер туура жөнгө салууну өзгөртүү жолу менен чечүүнү талап кылабы;

– бул максатка жетүү үчүн маанилүү, негиздүү болобу;

– көйгөйлөрдү чечүүнүн сунушталган ыкмасы (жөнгө салуу) эң артыкчылыктуубу;

– сунушталган жөнгө салуу кабыл алынган учурда кандай пайда жана артыкчылыктар болушу мүмкүн;

– сунушталган жөнгө салуу кабыл алынган учурда кандай тобокелдиктер жана терс кесепеттер болушу мүмкүн;

– көйгөйлөрдү чечүүнүн натыйжалуу альтернативдүү жолдору барбы;

– сунушталган жөнгө салуу боюнча жалпы пикир.

Суроолордун тизмеси кеңейтилиши мүмкүн.

Байланыш жана талкуулоо мөөнөтү тууралуу маалымат:

1. Сунуштар кабыл алынат:- bpolotova@digital.gov.kg электрондук почта аркылуу

2. Сунуштарды кабыл алуу мөөнөтү: 25.07.2024-ж. кеч эмес

3. Иштеп чыгуучу органдын расмий сайтына сунуштардын жана жооптордун реестрин жайгаштыруу мөөнөтү 26.07.2024-ж. кечиктирбестен